Nám da là tình trạng tăng sắc tố phổ biến với hình thái, đặc điểm đa dạng. Việc hiểu rõ và phân loại nám sẽ giúp xác định đúng nguyên nhân, đặc điểm bệnh lý, từ đó lựa chọn liệu trình điều trị phù hợp. Bài viết này sẽ giúp bạn khám phá các hệ thống phân loại theo nghiên cứu lâm sàng đang lưu hành hiện nay.

Nám da là gì? Cơ sở khoa học trong phân loại nám da

Nám da hay còn gọi là melasma, là tình trạng rối loạn sắc tố khá phổ biến, đặc biệt ở phụ nữ trong độ tuổi từ 25 đến 50, vì tỷ lệ phụ nữ bị nám cao gấp nhiều lần so với nam giới. Biểu hiện chung của nám là các mảng nâu hoặc xám nâu xuất hiện chủ yếu trên mặt, đôi khi ở cánh tay hay vùng ngực.

phan-loai-nam-1

Biểu hiện thường thấy của nám da

Nguyên nhân cốt lõi nằm ở melanin – sắc tố quyết định màu da, tóc, màu mắt của chúng ta. Melanin do tế bào melanocyte sản xuất và phân bổ trong các lớp da. Ở người, cấu tạo da có ba tầng chính: thượng bì, trung bì và hạ bì. Khi melanin tăng sinh bất thường và tích tụ tại thượng bì hoặc trung bì sẽ làm hình thành nám. Chính vì vậy, việc phân loại nám dựa trên vị trí và đặc điểm nhận dạng sẽ mang ý nghĩa khoa học quan trọng, giúp bác sĩ lựa chọn đúng phương pháp xử lý.

Hệ thống phân loại nám

Trong y khoa, có nhiều hình thức phân loại nám, những hệ thống phân loại này không chỉ giúp mô tả mà còn đóng vai trò then chốt trong việc lên kế hoạch điều trị cá nhân hoá.

Phân loại nám theo lâm sàng

Theo nghiên cứu “Melasma: a clinical, light microscopic, ultrastructural, and immunofluorescence study” (Sánchez NP, et al., J Am Acad Dermatol, 1981)(1), đây được xem là cách phân loại truyền thống và khá phổ biến, dựa trên độ sâu của melanin:

  • Nám thượng bì: melanin tập trung ở lớp ngoài cùng của da, thường có màu nâu sẫm, ranh giới rõ. Loại nám này đáp ứng khá tốt với các phương pháp điều trị.
  • Nám trung bì: melanin tích tụ sâu hơn, nằm trong các đại thực bào ở trung bì. Loại này khó điều trị, dễ tái phát và cần sử dụng các liệu trình công nghệ cao.
  • Nám hỗn hợp: kết hợp cả hai dạng trên, vừa có vùng đáp ứng tốt, vừa có vùng bám dai dẳng.

Các bác sĩ thường dùng đèn Wood để hỗ trợ phân loại nám. Tuy nhiên, công cụ này chỉ mang tính định hướng, vì không phải lúc nào cũng chính xác tuyệt đối.

phan-loai-nam-2

Hình minh hoạ các loại nám dựa trên hệ thống phân loại theo lâm sàng

Phân loại nám theo đặc điểm mô học

Ở mức độ nghiên cứu chuyên sâu, nám được phân loại qua sinh thiết da. Kết quả mô học cho thấy nám không chỉ đơn giản là sự tăng sinh melanin mà còn có các thay đổi khác: tế bào melanocyte hoạt động quá mức, đại thực bào chứa melanin ở trung bì, thậm chí xuất hiện tăng mạch máu và tổn thương sợi collagen(2).

Điều này lý giải tại sao có những trường hợp nám kéo dài, xử lý nhiều lần vẫn tái phát. Thông tin mô học giúp các chuyên gia, bác sĩ xây dựng phác đồ toàn diện hơn, kết hợp các phương pháp bôi bên ngoài và điều trị, phục hồi từ bên trong.

Phân loại nám theo yếu tố khởi phát & nguy cơ

Một cách tiếp cận khác là phân loại nám dựa trên nguyên nhân hình thành.

  • Nám thai kỳ (melasma gravidarum): thường xuất hiện ở phụ nữ mang thai do thay đổi nội tiết tố estrogen và progesterone. Sau sinh, một số trường hợp mờ dần, nhưng ở nhiều người vẫn tồn tại vết nám.
  • Nám do nội tiết hoặc thuốc tránh thai: khi hormone trong cơ thể thay đổi một cách bất thường, melanocyte dễ bị kích thích sản sinh melanin, làm hình thành nám sạm.
  • Nám do tia UV và ô nhiễm: tia UV trong ánh nắng mặt trời là một trong những nguyên nhân hàng đầu làm tăng sắc tố gây ra nám da. Bên cạnh đó, theo một số nghiên cứu đã chỉ ra ô nhiễm không khí cũng góp phần gây viêm và oxy hóa da, khiến tình trạng nám trở nên nghiêm trọng hơn.
  • Nám do mỹ phẩm chứa hydroquinone không kiểm soát: sử dụng kéo dài có thể gây biến chứng gọi là ochronosis ngoại sinh, khiến da bị xám xanh hoặc xanh đen khó điều trị.
phan-loai-nam-3

Biểu hiện của hội chứng ochronosis ngoại sinh xám xanh hai bên gò má.

Như vậy, mỗi yếu tố khởi phát không chỉ ảnh hưởng đến hình thái nám mà còn quyết định chiến lược xử lý.

Ý nghĩa của việc phân loại nám trong điều trị

Tại sao cần phân loại nám trước khi điều trị?

Trước khi bắt đầu bất kỳ liệu trình nào, việc phân loại nám là bước quan trọng để các chuyên gia da liễu lựa chọn phương pháp phù hợp. Nếu không, điều trị có thể kém hiệu quả hoặc thậm chí gây biến chứng cho da.

Ví dụ, nám thượng bì thường có khả năng đáp ứng tốt dễ dàng điều trị, trong khi nám trung bì cần phối hợp giữa các phương pháp hiện đại, có khả năng tác động sâu để phá huỷ gốc melanin. Đặc biệt, với nám do nội tiết hoặc nám trung bì, ngoài điều trị da liễu, người bệnh còn cần được tư vấn điều chỉnh yếu tố nền tảng như chế độ dinh dưỡng, chăm sóc da tại nhà.

Liệu trình Mezopro Siêu Năng – xử lý nám sạm và hỗ trợ trẻ hoá da

Tại DRH Clinic, tất cả khách hàng đều được thăm khám trực tiếp cùng chuyên gia da liễu và phân loại nám bằng Visia – phương pháp phân tích da đa tầng cho biết chính xác loại nám, vị trí, mức độ. Từ đó xây dựng phác đồ cá nhân hoá giúp cải thiện nám sạm một cách an toàn và hiệu quả. 

Hiện nay, liệu trình Mezopro Siêu Năng được đánh giá là một trong những liệu trình xử lý nám sạm hàng đầu tại DRH. Ứng dụng cơ chế nhiệt đa vi điểm cho phép năng lượng tác động sâu vào các tầng biểu bì, giúp phá huỷ các gốc melanin tích tụ. Không chỉ dừng lại ở việc làm mờ sắc tố, liệu trình Mezopro Siêu Năng còn kích thích tăng sinh collagen và elastin, hỗ trợ phục hồi cấu trúc da, mang lại hiệu quả vượt trội: 

  • Hỗ trợ cải thiện rối loạn sắc tố, giúp da sáng khỏe và đều màu hơn.
  • Giảm thiểu các dấu hiệu lão hóa như nếp nhăn, rãnh sâu hay tình trạng da chùng nhão.
  • Tăng cường nuôi dưỡng từ bên trong, giúp làn da duy trì vẻ đẹp lâu dài và bền vững.
  • Mang lại làn da mịn màng, căng tràn sức sống với độ đàn hồi và săn chắc tự nhiên.
phan-loai-nam-4

Hiệu quả xử lý nám sạm bằng liệu trình Mezopro Siêu Năng

Ngoài liệu trình Mezopro Siêu Năng, DRH còn sở hữu nhiều liệu trình chăm sóc da xử lý nám sạm khác như liệu trình Mezocell, liệu trình Mezo9, liệu trình Healcell, …. Tất cả đều được các chuyên gia da liễu lựa chọn và phối hợp theo phân loại nám, mức độ tổn thương cũng như nhu cầu riêng của khách hàng, nhằm mang lại kết quả tối ưu và an toàn nhất. 

Kết luận

Phân loại nám da không chỉ là bước mô tả mà còn là chìa khóa để tìm ra hướng điều trị đúng. Mỗi loại nám có cơ chế hình thành khác nhau, nên không thể dùng một phương pháp cho tất cả. Sự kết hợp giữa khoa học, công nghệ và thói quen chăm sóc da hàng ngày sẽ mang lại hiệu quả bền vững hơn. Nếu bạn đang băn khoăn về tình trạng nám của mình, hãy đặt lịch [TẠI ĐÂY] để được tư vấn, thăm khám và xây dựng phác đồ riêng cho bản thân.

Những câu hỏi thường gặp về phân loại nám (FAQ)

1. Nám nào dễ điều trị nhất?

Nám thượng bì thường dễ điều trị hơn vì melanin nằm ở lớp nông của da.

2. Làm sao biết mình bị nám thượng bì hay trung bì?

Bác sĩ có thể dùng đèn Wood để phân loại nám, nhưng đôi khi kết quả không hoàn toàn chính xác. Vậy nên, tại DRH, các chuyên gia da liễu sẽ kết hợp kinh nghiệm lâm sàng cùng phương pháp phân tích da Visia nhằm xác định đúng tình trạng nám da của khách hàng.

3. Nám sau sinh có tự hết không?

Một số trường hợp nám mờ dần sau khi nội tiết ổn định, nhưng phần lớn vẫn tồn tại và cần can thiệp bằng các phương pháp hiện đại nếu muốn cải thiện hơn.

4. Nám do nội tiết và nám do ánh nắng khác nhau thế nào?

Nám nội tiết xuất hiện khi hormone thay đổi, trong khi nám do ánh nắng liên quan trực tiếp đến tiếp xúc tia UV. Nhiều trường hợp có thể gặp cả hai yếu tố cùng lúc.

5. Tại DRH đang có các liệu trình điều trị nám nào?

Bên cạnh liệu trình Mezopro Siêu Năng, DRH còn có nhiều liệu trình xử lý nám sạm, tiêu biểu có thể kể đến như liệu trình Picosure Pro, liệu trình Mezocell, liệu trình Mezo9, liệu trình Healcell, … không chỉ có hiệu quả xử lý nám sạm mà còn hỗ trợ phục hồi nền da bị tổn thương do kem trộn, corticoid hoặc điều trị xâm lấn sai cách.

NGUỒN THAM KHẢO:

  1. Melasma: a clinical, light microscopic, ultrastructural, and immunofluorescence study.
  2. Melasma: histopathological characteristics in 56 Korean patients.

——————————————————————————————————

DRH CLINIC – THÁCH THỨC MỌI LÀN DA HƯ TỔN

Địa chỉ phòng khám da liễu DRH Clinic:

  • Chi nhánh 1: Số 7 Đường số 01, KDC Cityland, P. 10, Quận Gò Vấp, Thành Phố Hồ Chí Minh
  • Chi nhánh 2: 398 Đường Điện Biên Phủ, Phường 11, Quận 10, Thành Phố Hồ Chí Minh

(*) Tư vấn trẻ hóa da bằng RF & LED, cải thiện tăng sắc tố bằng IPL, cải thiện mụn trứng cá bằng LED,…

(*) Mức độ hiệu quả trên da sẽ tuỳ thuộc vào tình trạng đáp ứng và cơ địa da của mỗi khách hàng, tư vấn viên sẽ tư vấn chi tiết tại phòng khám.